آروماتراپی یا رایحه درمانی شاخه‌ای از طب گیاهی است که در آن از برخی روغن‌های گیاهی، به‌صورت استنشاقی یا همراه با ماساژ، به‌صورت موضعی (حمام یا کمپرس)، استفاده می‌شود. استفاده از روغن عصاره‌ای گیاهان برای حمایت و تعادل ذهن، بدن و روح و روان از جنبه‌های رایحه‌درمانی است.
آروما به معنی رایحه و عطر خوش است. رایحه درمانی همانطور که از نام آن پیداست به معنای استفاده از روایح مختلف و طبیعی برای درمان و بهبود برخی بیماری‌های جسمی و البته روحی است. در این روش از عصاره طبیعی 150 گیاه مختلف همچون گل سرخ، لیمو، نعنا، سنبل و گیاهانی از این قبیل برای تسکین درد، کاهش استرس، اضطراب و رفع مشکلات پوستی استفاده می‌شود. در آروماتراپی دو روش «استنشاق» و یا «ماساژ موضعی روی پوست» بکار گرفته می‌شود تا بتوانند به طریقی این عصاره‌های شفابخش را وارد بدن و در واقع جریان خون انسان کنند. در روش استنشاق گیاهان معطر، پیاز بویایی بدن انسان تحریک شده و سپس بر روی اعصاب مغز تاثیر می‌گذارد. در روش ماساژ نیز این روغن‌ها به طور مستقیم و از طریق پوست وارد بدن شده و پس از مدت کوتاهی تاثیرات خود را بر جای می‌گذارند.
عصاره‌های گیاهی مورد استفاده در رایحه درمانی دارای خواص ضد باکتریایی، ضد التهابی، ضد ویروسی، ضد افسردگی، خلط آور و تسکین دهنده هستند که مزایای سلامتی بسیاری را برای انسان به همراه دارند. این روش از دیرباز تا کنون برای درمان بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است و در حال حاضر نیز بسیاری از کلینیک‌ها، مراکز درمانی و بیمارستان‌ها جهت تسکین دردهایی همچون درد حین زایمان، عوارض ناشی از مصرف داروهای شیمی درمانی برای بیماران مبتلا به سرطان و غیره از رایحه درمانی استفاده می‌کنند. بنابراین روش آروماتراپی یک روش قدیمی و منسوخ نیست و در عصر حاضر نیز کاربرد بسیاری دارد و مورد تایید پزشکان است. عصاره‌های شفابخش مورد استفاده در رایحه درمانی از گل‌ها، گياهان، ميوه‌ها، درختان، علف‌ها، پوست درختان و دانه‌ها گرفته می‌شود. این روغن‌ها و عصاره‌های معطر به طور مستقیم موجب تحریک گیرنده‌های عصبی حس بویایی می‌شوند. از آنجایی که دستگاه بویایی انسان به مرکز کنترل حافظه، هیجان، عواطف و احساسات متصل است، قابلیتو توانایی کنترل تعادل هورمون‌ها، ضربان قلب، عواطف و احساسات، فشارخون و خلق و خو را دارد. این پیام‌ها در نهایت توسط مغز دریافت می‌شوند و بر اعضای داخلی بدن انسان و احساسات وی تاثیر می‌گذارند. برخی ازمزایای استفاده از آروماتراپی شامل:
- بهبود حافظه
- افزایش میزان انرژی
- کاهش افسردگی و استرس
- تسریع روند بهبود زخم‌ها
- درمان بی‌خوابی
- تسکین دهنده دردها
- ترک دخانیات
- رفع مشکلات مربوط به قاعدگی و یائسگی
- تسکین درد مفاصل
- کاهش درد زایمان
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- کمک به هضم غذا
- کاهش و بهبو سردرد
تاریخچه آروماتراپی
قدمت استفاده از این درمان به 4000 سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد یعنی دستکم 6000 سال پیش! در تمدن‌های یونانیان، رومیان، مصریان و ایرانیان شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد که این اقوام سابقه‌ای عظیم در استفاده از رایحه درمانی داشته‌اند. این مسیر را با تمدن مصر شروع می‌کنیم:مصری‌ها از آروماتراپی بیشتر استفاده آرایشی، بهداشتی داشتند و همچنین از آن برای آرامش روحانی خود استفاده می‌کردند و هنگامی که فردی فوت می‌کرد برای خوشبوسازی او، از آروماتراپی استفاده می‌کردند.در آن عصر مردان و زنان مصری مخروطی جامد از مواد خوشبو بر روی سر خود می‌گذاشتند که توسط گرما ذوب می‌شد و رایحه‌ای خوش از آن متصاعد می‌شد. در عصر باستان مصریان به دلیل علاقه خاصی که به گیاهان و دانه‌های خوشبو داشتند، بیشتر از هرجای دیگری در این سیاره، آن‌ها از شیوه‌های درمانی و رایحه‌های این گیاه‌ها استفاده نمودند.بررسی تاریخ آروماتراپی ما را به مقصد بعدی یعنی یونان می‌برد.
یونانیان همچون مصریان استفاده‌ی آرایشی و بهداشتی از این روغن‌ها را داشته‌اند مثلا هیپوکراتس (400 سال قبل از میلاد مسیح) که به او پدر علم پزشکی نیز می‌گویند بیان کرد، اعتقاد دارد که با استفاده از ماساژها و حمام‌های معطر با گیاهان دارویی، سلامتی تا حدی ارتقا می‌یابد که دیگر انسان نیاز به هیچ جراحی نیاز ندارد. صرف نظر از نادرستی این گزاره، سخن هیپوکراتس نشان می‌دهد که آروماتراپی در آن عصر یکی از روش‌های رایج درمانی بوده است.اما رومیان با استفاده از دانش خود در مورد داروهای طبیعی ، تکنیک تمدن‌های مصر و یونان را برای تقطیر و استخراج روغن گیاهان معطر را گسترش دادند و بهبود بخشیدند. شناخته شده ترین پزشک در آن عصر، کلودیوس گالن (حدود سال 150 میلادی) بود که پس از کسب علم در مورد داروهای گیاهی و معالجه صدها گلادیاتور زخمی از طریق آن، پزشک شخصی امپراطور روم مارکوس آئورلیوس شد.
در طی سالیان بشر به طرق مختلفی از این درمان بهره می‌برد مثلا بوعلی سینا از گیاهان معطر استفاده‌های متفاوتی برای بیماری‌ها می‌کرد و به طبع دامنه این نوع درمان روزبه‌روز در حال گسترش بود و زمانی که بازرگانان به در دوران رنسانس به اروپا تجارت می‌کردند این روغن‌های طبیعی و گیاهان معطر، بسیار مورد علاقه اشراف‌زادگان و نجبای اروپایی رسید. آن‌ها به طور گسترده از آروماتراپی برای پاکسازی میکروب و بوی آن استفاده می‌کردند.در سال 1920 یک شیمیدان فرانسوی به نام گتفوسی به صورت اتفاقی متوجه شد هنگامی که روغن اسطوخودوس می‌سوزد، درد ناشی از سوختی کوچکش کاهش می‌یافت و در آن زمان بود که عبارت آروماتراپی متولد شد و سپس در جنگ جهانی بازهم از خاصیت ضدعفونی کننده آن برای جراحت سربازها استاده کردند و تولید، خرید و فروش آن تا قرن 20 ادامه یافت که پس از مدتی آروماتراپیست‌ها پی به خواص متعدد رایحه‌درمانی بردند.
Comment ×